De arbowetgeving toegelicht
Arbowetgeving
De arbowetgeving in Nederland heeft een dynamisch kader. Het wordt voortdurend bijgewerkt, zodat het blijft voldoen aan de veranderende arbeidsomstandigheden en nieuwe inzichten op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk. In dit artikel vertellen we je over recente aanpassingen van de Arbowet en lichten we enkele belangrijke onderdelen van de Arbowet toe.
Recente wijzigingen Arbowet
Wetswijzigingen 2023
Arbowetswijzigingen vinden ieder jaar plaats. In 2023 betroffen dit wetswijzigingen rondom drie belangrijke thema’s:
- Regeling tegemoetkoming stoffengerelateerde beroepsziekten: (Ex-) werknemers die door hun werk met gevaarlijke stoffen ziek zijn geworden, kunnen sneller en eenvoudiger aanspraak maken op een eenmalige financiële tegemoetkoming.
- Thuiswerkvergoeding: Om het gezond en vitaal thuiswerken te bevorderen, mogen bedrijven hun werknemers sinds 2022 een belastingvrije thuiswerkvergoeding geven.
- Gevaarlijke stoffen: De aanvullende risico-inventarisatie en -evaluatie (ARIE) is een regeling van het Arbobesluit en is verplicht voor risicovolle bedrijven die werken met een zodanige hoeveelheid gevaarlijke stoffen dat dit kan leiden tot zware ongevallen.
Wetswijzigingen 2024
Deze wet verplicht werkgevers om werknemers per uur minimaal het minimumloon te betalen.
- Minimumloon: Vanaf 1 januari 2024 is de Wet invoering minimumloon in werking getreden. Er geldt een vast minimumuurloon voor alle werknemers vanaf 21 jaar en ouder. Met deze wijziging gaat ook het wettelijk minimumloon met 3,75% omhoog.
- Onbelaste vergoedingen: Via de werkkostenregeling (WKR) kunnen werkgevers onbelaste vergoedingen aan werknemers geven. Hieronder vallen ook vergoedingen waar een werknemer privé voordeel van kan hebben, bijvoorbeeld een sportabonnement.
- Reiskosten en thuiswerkvergoeding: De onbelaste reiskostenvergoeding stijgt van € 0,21 per kilometer naar € 0,23 per kilometer. De onbelaste thuiswerkvergoeding stijgt van € 2,15 naar € 2,35 per dag.
Wetsvoorstellen 2024
Er zijn nog enkele wetsvoorstellen in die mogelijk dit jaar nog ingaan. Dit betreft:
- Verplichtstelling vertrouwenspersoon ongewenst gedrag op de werkvloer.
- Wet toezicht gelijke kansen bij werving en selectie.
Op de website van de Eerste Kamer kun je de voortgang van deze wetsvoorstellen in de gaten houden. Kijk op: www.eerstekamer.nl/wetsvoorstellen.
Belangrijke onderdelen Arbowet
Op 1 juli 2017 is de vernieuwde Arbowet ingegaan. De betrokkenheid van werknemers bij de arbodienstverlening wordt hiermee groter en preventie staat nog meer centraal. De vernieuwde Arbowet geeft alle betrokken partijen meer rechten en plichten. Onderstaand staan de belangrijkste onderdelen onder elkaar toegelicht.
Invoering basiscontract
Het basiscontract stelt minimumeisen aan het contract tussen arbodienstverleners en werkgevers, onder andere over de toegang tot de werkvloer en de second opinion. In het basiscontract staan rechten en plichten voor de werkgever, de werknemer en de arbodienstverleners.
Open spreekuur
De werkgever moet ervoor zorgen dat de werknemer de bedrijfsarts kan bezoeken als hij vragen heeft over zijn gezondheid in relatie tot het werk, bijvoorbeeld via een (open) spreekuur zonder toestemming van de werkgever.
Vrije toegang werkvloer
De bedrijfsarts dient iedere werkplek te kunnen bezoeken om zo het bedrijf beter te leren kennen en inzicht te krijgen in de arbeidsomstandigheden en de belasting van het werk.
Second opinion
Als de werknemer twijfelt aan de juistheid van het door de bedrijfsarts gegeven advies, kan de werknemer een second opinion van een andere bedrijfsarts aanvragen. Bedrijfsartsen moeten zo’n verzoek altijd honoreren, tenzij er zwaarwegende argumenten zijn om dit niet te doen. De second opinion wordt door de werkgever betaald.
Adviesrol bedrijfsarts
In de vernieuwde Arbowet staat preventie nog meer centraal. Zo moet de bedrijfsarts de werkgever adviseren over het toepassen van preventieve maatregelen voor gezond en veilig werken van de werknemers. Ook is opgenomen dat de bedrijfsarts adviseert bij ziekteverzuimbegeleiding in plaats van bijstand te verlenen. Hiermee wordt benadrukt dat de werkgever verantwoordelijk is voor de verzuimbegeleiding.
Melden beroepsziekten
Het signaleren en melden van beroepsziekten was al een taak van de bedrijfsarts. Het basiscontract stelt nu dat de bedrijfsarts beroepsziekten moet kunnen melden aan het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten en hier dus ook tijd aan moet kunnen besteden.
Klachtenprocedure
Iedere bedrijfsarts moet een klachtenprocedure hebben zodat een werknemer een klacht kan indienen. Dit geldt voor alle bedrijfsartsen, ook als zij niet werkzaam zijn bij een gecertificeerde arbodienst en bijvoorbeeld werken als zelfstandig bedrijfsarts.
Duidelijkere rol preventiemedewerker
Naast de bedrijfsarts kreeg ook de preventiemedewerker een stevigere rol in de vernieuwde Arbowet. Elk bedrijf moet ten minste één werknemer aanwijzen als preventiemedewerker. De preventiemedewerker heeft als taak advies te geven aan – en samen te werken met – de bedrijfsarts en andere arbodienstverleners. De benoeming van de persoon en positie van de preventiemedewerker in de organisatie gebeurt met instemming van de ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT).
Grotere medewerkersbetrokkenheid
Met de instemming van de OR bij de persoon en positie van de preventiemedewerker wordt de OR meer betrokken bij het arbobeleid. Daarnaast hebben de bedrijfsarts en andere arbodeskundigen de mogelijkheid om te overleggen met de OR, PVT of betrokken medewerkers. Werknemers en arbodeskundigen werken hierdoor intensiever samen en zijn zo goed betrokken bij het bedrijfsbeleid voor gezond en veilig werken.
Toezicht en handhaving
De Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Inspectie SZW) kan werkgevers, arbodienstverleners en bedrijfsartsen sancties opleggen bij het niet naleven van de regelgeving en het basiscontract.
Conclusie
Arbowetgeving biedt een solide kader voor het waarborgen van gezondheid, veiligheid en welzijn op de werkplek. Het is een wetgeving die voortdurend wordt aangepast aan de veranderende arbeidsomstandigheden en nieuwe inzichten op het gebied van arbeidsveiligheid. Voor werkgevers is naleving van de arbowetgeving niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een investering in het welzijn en de productiviteit van werknemers. Door te voldoen aan de voorschriften van de Arbowet creëren zij een veilige en gezonde werkomgeving, wat leidt tot een lager ziekteverzuim, minder ongevallen en een hogere tevredenheid onder werknemers. Voor werknemers biedt de Arbowetgeving belangrijke beschermingsmaatregelen, waaronder het recht op een veilige werkplek, toegang tot adequate informatie over arbeidsomstandigheden en de mogelijkheid om op een veilige manier risico’s op de werkplek te kunnen melden.
Meer weten?
Wil je meer weten over de Arbowetgeving? Neem dan contact op met ons. Op de websites van Arboportaal en de Rijksoverheid is eveneens meer informatie beschikbaar.